Antik Sikkelerde Artemis Kültü

Artemis, Zeus'un birçok kızından biriydi ve bir av tanrıçası olarak yaygın bir tapınmaya sahipti. Annesi Leto, Zeus'un dikkatini çekmişti ve buna bağlı olarak Hera'nın gazabını çekmişti ve Hera, tanrının çocuklarını karada herhangi bir yerde doğurmasını yasaklamıştı. Leto sonunda Hera'ya itaatsizlik etmeye istekli bir ada buldu [tam olarak hangisi olduğu geleneğe göre değişir] ve burada Artemis ve Apollon'u doğurdu. Hikayenin birçok versiyonunda, Artemis ilk doğandı ve hemen Apollon'un doğumuna yardım etti, bu da onu bir doğum tanrısı olarak işaretlemiştir. Kökeni dışında, mitler ayrıca Orion, Actaeon ve bazı geleneklerde Adonis de dahil olmak üzere birkaç kibirli veya sadece talihsiz avcının ölümündeki rolünü de kaydetmektedir.



Antik Greko-Romen dünyasında Artemis'in esasen dört büyük versiyonu vardır. En yaygın olanı tanrıça Artemis'in Apollon'un kız kardeşi olmasıydı. Bu görüşe göre, Apollon'un rollerinin çoğunu etkili bir şekilde kopyalamıştır. Avcı, sürülerin koruyucusu, şifacı ve diğerleri. Kardeşi güneşle [Helios/Sol] özdeşleştirildiği gibi, Artemis/Diana da ay [Selene/Luna] ile özdeşleştirilmiştir. Bu ilişki özellikle antik Roma'da çok güçlüydü.

Tanrıça Artemis'in ikinci versiyonu ise Arcadia'nın tepelerinde ve vadilerinde tapınılmasıdır. Bu bölgede, Artemis'in Apollon ile hiçbir ilişkisi olmadığına inanılıyordu, ancak Artemis yine de avcı rolünü koruyordu. Arcadia'daki lakapları onu sıklıkla çeşitli dağlara ve nehirlere bağlar ve güçlü bir doğa tanrısı olarak rolünü vurgulamaktadır.

Artemis kültünün üçüncü versiyonu Taurica'daki ibadetiyle ilgilidir. İphigenia tanrıçaya kurban edilmekten kurtulduktan sonra [İphigenia hakkında, özellikle Euripides'in hikayelerine bakın], Tauri topraklarına götürüldü ve burada insan kurban etmeyi içeren özellikle vahşi bir dini gelenekte rahibe olarak hizmet etti. Geleneğe göre, İphigenia Tauris kültünü Attika'daki Brauron'a getirdi ve buradan Atina ve Sparta'ya yayıldı ve aşırı kurbanlar içermeyen bir biçimde büyük bir popülerlik kazanmıştır [Pausanias 1.33.1].

Tanrıça Artemis'in son belirgin biçimi, kalıntıları bugün de hala varlığını sürdüren devasa bir tapınak kompleksinin tanrıçaya adandığı Efes'te [Ephesos] tapınılan biçimdir. Tapınakta bulunan ünlü kült heykeli belirgin bir şekilde Anadolu'ya [yani Yunan olmayan] aitti. Mumya biçimindeydi ve tanrıçanın doğurganlıkla olan orijinal ilişkisini gösteren çok sayıda göğüsle kaplıydı. Yunanlıların gelişiyle, tanrıça Artemis'in popüler hikayeleri bu gizemli Efes tanrıçasına aktarılmıştır. Efes [Ephesos] şehri, tanrıça Artemis'e adanmıştır. Antik Atina şehri nasıl Akropolis üzerindeki Parthenon ile yüceltildiyse, Efes de antik çağın yedi harikasından biri olan İyonya'nın en büyük ve en parlak yapısı olan Artemision ile yüceltilmiştir.



Antik Sikkelerde, tanrıça Artemis/Diana'nın üç tasviri baskındır. Avcı Artemis, Ephesia Artemis ve Diana Lucifera. Avcı Artemis, genellikle kısa bir chiton ve av botları giyen, yay ve sadak taşıyan ve sıklıkla bir geyiği kovalayan veya bir tazı eşliğinde olan genç bir kadın olarak gösterilir. Ephesia Artemis, Efes'in kendine özgü kült heykeliyle temsil edilir. Işık Taşıyıcısı Diana Lucifera, Roma antik sikkelerinde meşale taşıyan genç bir kadın olarak karşımıza çıkar.
​

​

​