- Katılım
- 4 Şub 2022
- Mesajlar
- 7,577
- Beğeni
- 12,296
Knidos [ ΚΝΙΔΟΣ ] Antik Kenti - KNIΔION
Antik dönem ismi Knidos [ΚΝΙΔΟΣ] olan antik kent günümüz Muğla - Datça ilçesinde bulunan Karya dönemine ait antik yerleşim yeridir. Antik kent önce günümüz Datça ilçe merkezinin kuzeydoğusunda Dalacak burnu üzerindeki Burgaz mevkiinde kurulmuştur. Daha sonra yarımadanın batı ucundaki Tekir Burnu üzerine taşınmıştır. Knidos [ΚΝΙΔΟΣ] aynı zamanda Pegusa ve Stadia isimlerini de kullanmıştır.
Hem anakara hem de bitişikteki bir geçitle birbirine bağlanan adadaki yerleşimlerden oluşan önemli bir şehir olan Knidos, Kos, Halikarnassos, Lindos, Ialysos ve Kamiros'un da aralarında bulunduğu Dor kolonizasyonunun altı bölgesel kentinin federasyonu olan Dorian Hexapolis'in ortağıdır. İyon kıyılarındaki ticaret yollarıyla bağlantısı nedeniyle Knidos, önemli ve zengin bir ticaret merkezi haline geldi ve şehir, hem şehir içinde hem de çevredeki kırsal alanda çok sayıda etkileyici kamu binasıyla donatılmıştır. Bu yapılar arasında Hexapolis üyelerinin buluştuğu ve sembolü aslan olan Triopian Apollon Tapınağı ve dolayısıyla aslanın antik sikkelerde antik kentin sivil armalarından biri olarak kullanılması da vardı.
Knidos'un Dor kolonizasyonundan önce Fenikeliler tarafından iskan edilmiş olması nedeniyle, aynı zamanda Fenikeli denizlerin hanımı Asherar-yam Afrodit Euploia'ya adanmış büyük bir tapınağa da sahipti. Tanrıçanın kent için taşıdığı önemin bir sonucu olarak antik kentin darb etmiş olduğu antik sikkelerde Afrodit'in başının tasvirleri yer almaktadır.
Kentin MÖ 4. yüzyılda Afrodit'le olan bağlantısı nedeniyle Knidos, heykeltıraş Praksiteles [ΠΡΑΞΙΤΕΛΗΣ] tarafından tanrıçanın kült heykeline dönüştürüldü. Praxiteles'in Knidos Afroditi, hikayeye göre sanatçı, Kos adası sakinleri tarafından heykeli yapması için görevlendirilmiştir, ancak tanrıçanın çıplak olduğunu gören Koslular onu sergilemeyi reddetmiş ve onların yerine heykeli Knidoslular almıştır. Heykel Knidos antik kentinde günümüzde hala ayakta olan bir tapınağa yerleştirildi ve kısa sürede, erkek ziyaretçilerin tutkularını uyandırmasıyla ünlü, önemli bir turistik cazibe merkezi haline geldi. Her ne kadar heykelin orijinali kaybolmuş olsa da, Knidos'un antik sikkeleri, Greko-Romen dönemi boyunca yapılan birçok kopyayla birlikte, bizlere heykelin neye benzediğine dair bir izlenim vermektedir.
Knidos şehri antik çağda tanrıça Afrodit'e olan bağlılığıyla biliniyordu. Antik kent tanrıçaya adanmış en az üç önemli tapınağa sahipti. Biri Afrodit Doritis'i [Cömert] onurlandırmak için, ikincisi Afrodit Akraia'yı [Akra'nın] ve üçüncüsü Afrodit Euploia'yı [Adil Yelken] onurlandırmak için dikildi. Bunlardan Afrodit Tapınağı Euploia, MÖ 365 yılında Atinalı büyük heykeltıraş Praksiteles'ten [ΠΡΑΞΙΤΕΛΗΣ] elde ettiği tanrıça kült heykeli ile en geniş şöhrete sahip olanıdır.
Knidos [ΚΝΙΔΟΣ] Antik Kenti bilim mimarlık ve sanatta da oldukça ileri bir antik kentti. Tarihin büyük astronomi ve matematik bilimcisi Eudoksus [ΕΥΔΟΞΟΣ O ΚΝΙΔΟΣ], doktor Euryphon [ΕΥΡΥΦΩΝ], ünlü ressam Polygnotos [ΠΟΛΥΓΝΩΤΟΣ] ve dünyanın yedi harikasından biri sayılan İskenderiye Feneri'nin mimarı Sostratos [ΣΩΣΤΡΑΤΟΣ Ο ΚΝΙΔΙΟΣ ] Knidos antik kentinde yaşamıştır.
Knidos Antik Kenti Tekir Burnu'na Neden Taşındı ?
Knidos yarımadasının batı ucundaki Tekir Burnu'ndaki etkileyici mimari kalıntıları bugün ziyaret edenler, buranın MÖ 6. ve 4. yüzyıllarda etkileyici gümüş sikke darbı yapan Arkaik ve Klasik dönem Knidos'un yeri olmadığını kolaylıkla unutabilirler. Tarih yazımı kaynakları, batıdaki Dor Heksapolis'in ortak kutsal alanı olan Triopion ile daha doğudaki Knidos kenti arasında net bir ayrım yapmaktadır; modern arkeoloji, bugünkü Datça yakınındaki Arkaik ve Klasik dönem yerleşimlerinin bulgularıyla doğruladığı bir ayrımdır. Burası Knidos yarımadasının en verimli ovasında yer alan eski Knidos kentidir. Peki şehir, yakınlardaki popüler turizm merkezi Marmaris'ten gelen günübirlik ziyaretçilere ve bereketli rüzgarları bekleyen yatçılara hizmet veren bir restoran dışında bugün ıssız olan fırtınalı Tekir Burnu'na ne zaman ve neden taşındı?
Knidos toplumunun başka bir yere yerleştirilmesi kararı ve Tekir'de anıtsal bir yeni şehir inşa etme girişimi hakkında hiçbir tarih yazımı kaynağı bize net bilgi vermiyor, ancak epigrafiden ve tarihi olaylardan bazı ikinci dereceden kanıtlar sunabiliriz. Datça'ya ait son tarihli yazıtlar MÖ 364 ve 360 yıllarına aitken, Tekir'in en erken tarihli yazıtları 4. yüzyılın sonlarına aittir. Ayrıca Romalı tarihçi Arrianus, Karya'nın Pers satrabı Orontopates'in, MÖ 333'te Büyük İskender ile Dareios arasındaki savaş sırasında Kos ve Triopion'u ele geçirdiğini bildirmektedir; eğer Triopion o dönemde yeni Knidos'un bir parçası olmuş olsaydı, bunun bir anlamı olmazdı. Dolayısıyla Knidosluların MÖ 330-320 civarında Tekir'de yeni bir başkent inşa etmek için eski şehirlerini terk ettikleri sonucuna varabiliriz. Bu kolayca gerçekleşemeyecek radikal bir karardır ve özellikle son dönemdeki tarihsel gelişmelerden kaynaklanmasa da kesinlikle etkilenmiştir [Büyük İskender'in fetihleri ve bilinen dünyanın büyük bir bölümünü kapsayan yeni bir Yunan imparatorluğunun yükselişi].
Yeni Knidos'un Knidos yarımadasının ucunda, verimli topraklardan uzakta, ancak Yunanistan'dan Levant'a kadar deniz yoluna hakim iki muhteşem limanın bulunması, yeniden yerleşimin en azından kısmen stratejik nedenlerden dolayı yapıldığını göstermektedir. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, yeni şehir hızla zenginleşti, çünkü doğuya giden ve doğudan gelen Yunan gemileri için çok önemli bir durak haline gelmiştir. Öte yandan Eski Knidos, paylaşmış olduğumuz antik sikkenin darb edilmesinden kısa bir süre sonra [MÖ 360-350] büyük ölçüde terk edilmiştir, ancak ovası, tarım ürünlerinin artık deniz yoluyla batıdaki ana şehre taşınan Knidos yarımadasının tarım merkezi olarak kalmıştır.
