Soli Pompeiopolis Antik Kenti Sikkeleri

Soloi - Soli Antik Kenti - ΣΟΛΕΩΝ - Soli Pompeipolis​

Kilikya şehri Soloi, Tunç Çağı'nda yerli bir Luvi halkının yaşadığı, ancak MÖ 1200 civarında Tunç Çağı'nın Çöküşü sırasında Deniz Kavimleri tarafından yok edilmiş antik kenttir. Akdeniz'e, kereste zengini Toros Dağları'na ve Kilikya Pedias'ın verimli ovalarına erişimi olan bu bölge, çeşitli şekillerde Atinalı ve Rodos [Lindos] kökenli olduğu iddia edilen Yunan kolonistler tarafından MÖ yedinci yüzyılda yeniden iskân edilmiştir. Ancak Soloi, Büyük Kiros yönetimindeki Büyük Pers Krallarına tabi olan vasal Kilikya krallığının bir parçası olmuştur. MÖ 401'den sonra Kilikya, Soloi'nin de ait olduğu bir Pers satraplığı [vilayet] olarak yeniden düzenlenmiştir. Antik kent günümüz Mersin - Mezitli ilçesine bağlı Viranşehir bölgesinde bulunmaktadır.

Antik kentin sikkelerinde görülen üzüm salkımı ise şehrin amblemidir ve Soloi'nin şarap ticaretine olan ilgisini yansıtmaktadır. Arkeolojik kanıtlar, şarap amforalarının Roma dönemine kadar Soloi'de ihraç edilmek üzere üretilmeye devam ettiğini göstermektedir. Pliny, Kilikya'da çok fazla şarap üretildiğini kaydeder ve Soloi'nin standart türü olan üzüm salkımı, şarap üretiminin bir kısmının kesinlikle burada yapıldığını ima eder. Aynı zamanda Stoacı filozof Chrysippos [MÖ 280-208] Tarsos'ta doğdu ama Soloi'de [ΣOΛEΩN] büyümüştür. Henüz gençken Atina'ya taşınarak Zeno'nun kurduğu Stoacı okulun ikinci lideri Cleanthes'in öğrencisi oldu. Atina'daki Agora'nın kuzey tarafındaki buluşma yerleri olan Stoa Poikile [Boyalı Stoa] nedeniyle onlara Stoacılar adı verilmiştir.

Antik kent sikkelerinde görülen Amazonlar, Kuzey Küçük Asya'dan geldiği iddia edilen kadın savaşçılardan oluşan bir kabileydi. Çok sayıda Yunan efsanesinde yer alırlar ve antik resim ve heykellerin en sevilen konularındandırlar. Efsaneye göre daha iyi cirit atabilmek ve yay çekebilmek için sağ göğüslerini aldılar, ancak bu sanat eserlerinde asla gösterilmiyor ve ilk bakışta pek olası görünmese de antik kent sikkelerini darb eden magistrateler tarafından ilginç bir şekilde Amazonlar arkadan ve kolunun altında yalnızca sol göğsünü göstererek tasvir edilmiştir. Antik sikkelerde çok nadir görünen Amazonların Soloi'nin antik sikkelerinde neden göründüğü tam olarak bilinmiyor ve muhtemelen yerel bir efsaneyle ilgilidir.



Antik kent MÖ 83'te Ermeni imparatoru II. Tigranes tarafından yakılıp yıkılmış ve antik kent halkı göçe zorlanmıştır. Seleukos İmparatorluğunun yıkılışından sonra, Anadolu’nun bütün güney kıyıları korsan barınağı olmuştur. Romalı komutan Pompeius Magnus günümüz Mersin ili sahillerinde yaptığı bir sefer sonunda bütün korsan barınaklarını yok etmiştir. Ancak komutan Pompeius Magnus af dileyen korsanlara anlayışlı davranarak MÖ 64'da Soli/Soloi antik kentini affa uğramış korsanların kenti ilan etmiştir. Yıkılmış olan antik kenti onarmış ve bu olaydan sonra kentin adı Pompeius’un Kenti anlamına gelen Pompeiopolis olarak değiştirilmiştir.

Antik kent ayrıca Yunan didaktik şairi Aratus'un doğum yeridir. Soli'de [Pompeiopolis] doğan ve Hellenistik şairler Kallimakhos ve Theocritus'un çağdaşı olan Aratus, Peripatetik filozof Praxiphanes'in öğrencisiydi. Stoacı filozof Zeno, Kallimakhos ve Eretria Felsefe Okulu'nun kurucusu Menedemos gibi birçok önemli bilginle tanışıklığı vardı. MÖ 276'da, bir önceki yıl Galyalılara karşı kazandığı zafer hakkında bir şiir yazmak üzere Makedonya Kralı II. Antigonos Gonatas'ın sarayına davet edildi. En ünlü şiiri ve günümüze ulaşan en önemli eseri olan Phaenomena [Görünümler], takımyıldızları ve diğer göksel fenomenleri ve hava durumu bilgisini anlatır. Aratus daha sonra I. Antiochos Soter'in sarayında zaman geçirdi, ancak daha sonra MÖ 240 civarında öldüğü Makedonya'daki Pella'ya geri dönmüştür.

[Paflagonya bölgesindeki Pompeiopolis antik kenti ile karıştırılmamalıdır]