Erythrai Antik Kenti Sikkeleri

Erythrai [ΕΡΥΘΡΑΙ] Antik Kenti ​

Küçük Asya'daki Yunan şehir devletlerinin oluşturduğu İyonya Birliği'nde birleşen on iki İyonya kentinden biri olan Erythrai [ΕΡΥΘΡΑΙ], Girit kralı Rhadamanthys'in oğlu Erythros tarafından günümüz İzmir-Çeşme ilçesine bağlı Ildırı köyü bölgesinde kurulmuştur. Bu efsanevi köken şehre adını vermiştir. Pausanias, Girit kralı Rhadamanthys'in oğlu Erythros'un Giritlileri, Likyalıları, Karyalıları ve Pamfilyalıları İyonya'ya götürdüğünü söyler. Bir başka versiyona göre Erythrai sözcüğünün Yunanca’da Kırmızı anlamına gelen Erythros‘tan türediği kent toprağının kırmızı renginden dolayı antik kent Erythrai [Kızıl Kent] ismini almıştır.

Erythrai, başta Lidya İmparatorluğu olmak üzere potansiyel tehditlere karşı korunmak amacıyla kurulan İyonya Birliği'nin bir üyesi olarak çok önemli bir rol oynamıştır. Bu birlik kültürel alışverişi ve karşılıklı savunmayı teşvik etmiştir. Kültür alanında Erythrai silinmez bir iz bırakmıştır. Burası, ünlü atasözü aynı nehre iki kez girilmez sözüyle tanınan saygı duyulan filozof ve matematikçi Herakleitos'un [ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ] doğum yeriydi.



Erythrai, Herakles'e adanmış bir kutsal alan olan ve Pausanias'a göre şehrin kıyılarında ahşap bir sal üzerinde taşınan Mısır tipi bir kült heykeliyle süslenmiş Herakleion ile ünlüydü. Hikayeye göre, hem Erythraialılar hem de Chianlar [Sakız adası, Erythrai'nin karşısındadır] sala binmeye çalıştılar ama başaramadılar. Sonunda Erythraia'lı bir balıkçı, salı kıyıya çekmek için yalnızca kadınların saçından yapılmış bir ipin kullanılabileceğinin söylendiği bir rüya görmüştür. Erythrai kadınları saçlarının tamamını kesmeyi reddettiler, ancak orada yaşayan hem özgür hem de köle Trakyalı kadınlar bunu yapmayı kabul ettiler. Daha sonra Trakyalı kadınların saçlarından ip yapılarak sal ve değerli yükü kıyıya getirildi. Ancak sonuç olarak, yalnızca Trakyalı kadınların tapınağa girmesine izin verildi. İp, Pausanias zamanında hala kutsal alanda korunuyordu.


Erythrai [ΕΡΥΘΡΑΙ] antik kenti Lidya ve daha sonrada Persler’in eline geçmiştir. Pers'lere karşı diğer İyon kentleri gibi ayaklanmaya katılan Erythrai, bütün İyon kentleri ile birlikte MÖ 334’te Büyük İskender, antik kente bağımsızlığını kazandırır. Büyük İskender’in ölümünden sonra ortaya çıkan kargaşalar sonucu bir çok el değiştiren Erythrai antik kenti Pergamon [Bergama] Krallığının eline geçer. MÖ 133’te ise Roma İmparatorluğu içinde özgür bir kent statüsü kazanmıştır.

Erythrai [ΕΡΥΘΡΑΙ] antik kentinde darb edilmiş Stater kategorisinde olan antik sikkelerde görülen Nilüfer çiçeği [Lotus], Yunan mitolojisinde yalnızca ara sıra görülür, ancak fiziksel davranışından dolayı güneşin sembolik bir temsili olarak kabul edildiği Mısır sanatı ve efsanesinde köklü bir kullanıma sahiptir. Geceleri kapanır ve alçalır, şafak vakti yeniden yükselir ve çiçek açar. Mısır yaratılış mitinde, lotus kaostan kendiliğinden oluşan ilk şeydi ve güneşin kendisi de ilk gün lotustan doğmuştu. Akdeniz'in doğu kıyı bölgeleri MÖ altıncı yüzyılda ticaret ve nüfusun dağılmasının bir sonucu olarak yayılan Mısır dini inançlarına uzun süredir aşinaydı. Lotus çiçeği Yunan kültürüne Mısır anlamındaki ima, Zeus'un Karia, Mysia ve Kilikia antik sikkelerinde taşıdığı nilüfer [Lotus] uçlu asada açıkça görülmektedir. Bu, Mısır'ın en büyük güneş tanrısı Ra'nın bir özelliğinin, Yunan panteonunun baş tanrısı Zeus ile asimilasyonunun bir mirasıdır. Lotus'un burada çok değerlikli bir sembol olarak ortaya çıkışı, aynı anda hem güneşi hem de ilahi bir yönü temsil eden ve aynı zamanda darphane şehrinin konumuna açık bir göndermeyi temsil eden, asimile edilmiş Mısır inançları bağlamında en iyi şekilde anlaşılmaktadır. Güneş sembolojisinin bu kadar üstünlüğü aslında antik sikkelerin bileşiminin açık bir ifadesidir. Latince electrum ve Antik Yunanca ἤλεκτρον [ēlektron], parlayan/ışın saçan güneş anlamına gelen ἠλέκτωρ [ēlektōr] terimiyle bağlantılıdır. Efsaneye göre Helios'un [Güneş] oğlu Phaeton öldürüldüğünde yas tutan kız kardeşleri kavak ağacına, gözyaşları ise elektron kehribar haline gelmiştir.



Erythrai [ΕΡΥΘΡΑΙ] antik kentinde darp edilmiş ön yüzünde yıldıza benzer çiçeğin bulunduğu örneklerden sonra ortada çift daire etrafına konmuş dokuz habbe olan ve arka yüzü dörde bölünmüş quadratum incusum'u olan antik sikkeler mevcuttur. Yine aynı şekilde Erythrai [ΕΡΥΘΡΑΙ] antik kentinde darp edilmiş antik sikkelerin ön yüzünde aslan postu içinde Arkaik Herakles başı bulunan elektron sikkeler de mevcuttur. Elektron sikkelerle aynı ağırlıkta, ön yüzünde galopa kalkmış ata binmiş çıplak bir erkeğin [Erythros] bulunduğu, arka yüzü yine quadratum incusum'lu örnek antik sikkeler mevcuttur. Pers istilası sırasında ön yüzünde şaha kalkmış atı zapt etmeye çalışan kahraman Erythros, arka yüzde ise 10 veya 12 yapraklı rozeti ile EPY [ERY] yazısı olan antik sikkeler darb edilmiştir. Daha sonraki dönemlerde darb edilen Antik Sikkeler ön yüzde aslan postu giymiş Herakles başı, arkada bazı örnek Antik Sikkeler'de boğa protomu, bazılarında defne çelengi içinde arı ve büyük bir kısmında sadakla Herakles sopası arasında magistra isimleri olan antik sikkeler yoğundur.

Aşağıda paylaşmış olduğumuz Antik Sikkeler Erythrai [ΕΡΥΘΡΑΙ] antik kentinde darp edilmiş olan Antik Sikke görselleridir. Tarihin her dönemine ait antik sikke sorularınız için forumda yeni konu açarak bilgi alabilirsiniz.