Karya Ve Lidya Satrabı Tissaphernes Sikkeleri

Karya Ve Lidya Satrabı Tissaphernes - ΤΙΣΣΑΦΕΡΝΗΣ​

Tissaphernes [ΤΙΣΣΑΦΕΡΝΗΣ], MÖ 445 yılında önemli bir Pers ailesinde doğmuştur. Büyükbabası, Kserkses'in [Xerxes - Ahameniş İmparatorluğu'nun Pers Kralı] generali ve 480 yılında Yunanistan'ın işgali sırasında Ölümsüzler'in komutanı olan Hydarnes'ti. Tissaphernes [ΤΙΣΣΑΦΕΡΝΗΣ], Küçük Asya'daki Pers ordularının başkomutanı konumuna yükseldi ve Lidya ile Karya'ya satrap olarak atandı. Ancak Tissaphernes açık savaş yerine ikiyüzlü müzakereleri tercih ettiğinden, 408'de general olarak yerine Kral'ın ikinci oğlu Genç Kyros [Cyrus] getirilmiştir. Tissaphernes'in [ΤΙΣΣΑΦΕΡΝΗΣ] Sardes'te Sparta kralı Agesilaos komutasındaki Sparta Ordusuna karşı yenilgisi MÖ 395'te idam edilmesine yol açacaktı.

Kral II. Darius 404 yılında öldüğünde, en büyük oğlu II. Artaxerxes taç giydi. Tahtı kendisi için arayan Cyrus, kardeşine suikast düzenlemeye çalıştı, ancak Tissaphernes komployu öğrendi ve Artaxerxes'e bilgi verdi. Hapsedilen ancak kısa süre sonra annelerinin şefaati sayesinde affedilen Cyrus, komutasına geri gönderildi ve burada Xenophon'un [ΞΕΝΟΦΩΝ] ve On Bin Yunan paralı askerinin de dahil olduğu bir ordu topladı. Tissaphernes, Artaxerxes'in hain kardeşinin niyetleri konusunda uyarılmasında ve Cyrus'a karşı bir ordu toplanmasında etkili oldu.

Kyros [Cyrus], 401'deki Cunaxa Muharebesi'nde, Artaxerxes'e doğrudan saldırmak için birliklerini hattın merkezine [ssavunmasız sağ kanadından çekiniyordu] kaydırmayı reddeden Yunan komutan Spartalı Klearchos'un itaatsizliği nedeniyle yıkıldı. Yunanlılar ise sadık Pers sol kanadına saldırarak onları dağıttılar, ancak bu arada Kiros, kardeşini öldürmeye veya yakalamaya çalışırken merkeze yaptığı saldırıda öldü. Tissaphernes daha sonra, disiplinlerini kararlılıkla koruyan ve önden saldırılarla saldırıya uğramayan Yunan paralı askerleri dışında, Cyrus'un lidersiz ve morali bozuk tüm güçlerini bozguna uğratmayı başarmıştır.



Zaferden sonra Tissaphernes, Yunanlılara yiyecek sağlayarak ve onları kuzeye, evlerine yönlendirerek onlarla ilgilendi. Üst düzey Yunan komutanlarını bir ziyafete davet etti ve haince onları esir alarak Artaxerxes'in huzuruna çıkardı ve başlarını kestirdi. Artaxerxes, sadakatinin bir ödülü olarak Tissaphernes'e kendi kızlarından birini vererek onu Lidya'nın valisi ve Küçük Asya'daki Pers ordularının başkomutanı olarak atamıştır. O zamana kadar orta rütbeli bir subay olan Xenophon [ΞΕΝΟΦΩΝ - Sokrates'in öğrencisi], bundan sonra On Binlerin liderlerinden biri seçildi. Xenophon [ΞΕΝΟΦΩΝ] Anabasis'inde, satrap Tissaphernes'i her türlü onurdan yoksun, sadakatsizliğin ve yeminini bozmanın en üstün örneği olarak tanımlar. Çünkü misafirperverliğini kurbanlarını idam ettirmeden önce kandırmak ve tuzağa düşürmek için kullanıyordu ve bu en iğrenç türden bir ihanetti.

Tissaphernes'in düşüşü, Pers kralının en sevdiği oğlu Kyros'un ölümünün ana nedeni olarak Tissaphernes'ten nefret eden vezir Tithraustes [ΤΙΘΡΑΥΣΤΗΣ] ve kraliçe-anne Parysatis [ΠAPΥΣΑΤΙΣ - II. Darius'un eşi] tarafından güçlü bir şekilde desteklenen II. Pharnabazos'un temsillerine boyun eğmesiyle gerçekleşmiştir. Tithraustes [ΤΙΘΡΑΥΣΤΗΣ], Ariaeus'un Colossae'deki evine getirilen ve MÖ 395'te öldürülen Tissaphernes'e suikast düzenlemek için gönderilmiştir.

Anabasis; On Binler’in Dönüşü [Ölümsüzler], Pers prensi Kyros’un iktidarı ele geçirmek için ağabeyi II. Artakserkes’e karşı açtığı sefere katılan Yunanlı askerlerin savaş ve yurda dönüş macerasını ve Ksenophon’un [ΞΕΝΟΦΩΝ] anı ve deneyimlerini aktardığı çoğu Anadolu’da geçen, MÖ 400 yıllarında Ksenophon [ΞΕΝΟΦΩΝ] tarafından yazılmış büyük bir askeri seferin günlüğüdür.