Dardanos Satrabı Zenis Ve Mania
Yunan şehir komutanları Zenis ve eşi Mania, Pharnabazos'un satrapları olarak adlandırıldı [Xenophon, 3.1.10-12]. Zenis ve eşi Mania, Aeolis'teki Yunan satrapları, Dascylium'un Pers satrapı Pharnabazos'a asker ve haraç sağlıyordu [3.1.10-13,26].
Bu Aeolis, gerçekten de Pharnabazos'a aitti; fakat Dardanoslu Zenis [Pers satrapı Pharnabazos'un alt satrabı], yaşadığı süre boyunca Pharnabazos adına bu toprakların satraplığını yapmıştı; Zenis hastalanıp öldüğünde ve Pharnabazos satraplığı başka birine vermeye hazırlanırken [Xenophon ΣΑΤΡΑΠΕΙA:Satrapeia ismini kullanır] kendiside bir Dardanoslu olan Zenis'in eşi Mania büyük bir maiyetle birlikte Pharnabazos'a vermek ve cariyelerinin ve Pharnabazos'un sarayında en büyük nüfuza sahip olan adamların gözüne girmek için hediyeler aldı ve onu ziyarete gitti. Ve Pharnabazos ile görüştükten sonra Mania şöyle dedi:..Pharnabazos, kocam sana yalnız her bakımdan dost olmakla kalmadı, aynı zamanda sana ödenmesi gereken vergileri de ödedi, böylece sen onu takdir ettin ve onurlandırdın. Şimdi, öyleyse, eğer ben size ondan daha az sadakatle hizmet etmiyorsam, neden başkasını satrap olarak atamalısınız. Ve eğer herhangi bir noktada sizi memnun edemezsem, şüphesiz ki beni görevimden alıp başkasına verme gücünüz olacaktır. Pharnabazos bunu duyduğunda, kadının [Mania] satrap [ΣΑΤΡΑΠΕΥΕΙΝ] olarak hükmetmesine izin vermeyi kabul etti. [Xenophon, Hell. 3.1]. Bu olay Yunan ve Pers tarihinde nadir görülen bir durumdur.
Ve Mania satrap olduğunda, sadece kocasından daha az sadakatle vergileri [ΦΟΡΟΥΣ] ödemekle kalmadı, bunun yanı sıra, Pharnabazos'un sarayına her gittiğinde ona her zaman hediyeler götürdü ve o eyaletine her geldiğinde onu diğer valilerinden çok daha ihtişamlı ve nezaketli bir şekilde karşıladı. Mania, sadece kocasından aldığı şehirleri Pharnabazos için güvenli bir şekilde korumakla kalmadı, aynı zamanda ona tabi olmayan kıyıdaki şehirleri, Larissa, Hamaksitos ve Kolonai'yi de ele geçirdi. Ayrıca Mania, Pharnabazos'un Misyalılar veya Pisidyalılar'ın sürekli olarak kralın topraklarını yağmalamaları nedeniyle bu ülkelerini işgal ettiği zamanlarda bile Pharnabazos'a savaş alanında eşlik etti. Bu hizmetlerine karşılık Pharnabazos Mania'ya büyük onurlar bahşetti ve bazen ondan kendisine danışman olarak yardım etmesini istedi. MÖ 399'da 40 yaşındayken Mania, bir kadının hükmetmesinin utanç verici olduğunu söyleyen diğerleri nedeniyle durumdan hoşnutsuzluğa kapılan kızının kocası Meidias tarafından boğularak öldürülmüş ayrıca Meidias yaklaşık on yedi yaşında bir genç olan Mania'nın oğlunu da öldürmüştür. Bunları yaptıktan sonra, Mania'nın hazinesinin çoğunu sakladığı Skepsis ve Gergis şehirlerini ele geçirdi. Ancak diğer şehirler Meidias'ı kabul etmedi ve içlerindeki garnizonlar Pharnabazos'tan haber beklediler.
Daha sonra Meidias, Pharnabazos'a hediyeler gönderdi ve Mania'nın olduğu gibi eyaletin yöneticisi olma hakkını talep etti. Ve Pharnabazos, ona cevap olarak, bizzat gelip hediyeleri ve kendisini de ele geçirene kadar hediyelerine iyi bakmasını söyledi; çünkü Mania'nın intikamını alamazsa yaşamak istemediğini söyledi [Xenophon, Hell. 3.1]. Tam da bu sırada Derkylidas liderliğindeki Sparta ordusu Aeolis'e ulaştı [3.1.15]. Mania'nın ölümünden beri kötü muamele gören birçok şehir gönüllü olarak Sparta ordusuyla müttefik oldu ve bunun sonucunda Derkylidas, asgari bir direnişle Skepsis ve Gergis'e yürüdü [3.1.16-19]. Meidias, bu noktada hem Pharnabazos'un hem de kendi tebaasının gazabından korkarak Derkylidas ile görüşmeyi kabul etti ve Spartalılara karşı koyamayacağını anlayınca Meidias, Derkylidas'ın hem Skepsis'e hem de Gergis'e girmesine izin verdi ve Spartalı komutan burada sıcak bir şekilde karşılandı [3.1.20-24].
Daha sonra Derkylidas, Spartalıların el koyacağı Meidias'ın mülkünün envanterini çıkarmaya başladı, çünkü kaç tane evi [ΟΙΚΙΑΙ], arazisi [ΧΩΡΟΙ] ve merası [ΝΟΜΑΙ] olduğunu sordu. Ayrıca Mania'nın eski mülkü de sorgulanmaya başlandı [3.1.25]. Çünkü Skepsis sakinleri Derkylidas'a Mania'nın Pharnabazos'a ait olduğunu ve bu nedenle Mania'nın mallarının da Pharnabazos'a ait olduğunu söylediler, Derkylidas Pharnabazos'un düşmanı olarak bütün bunları Spartalılar adına talep etti [3.1.26]. Derkylidas daha sonra Mania'nın evine girdi, tüm eski hizmetkarlarını şiddet tehdidi altında işbirliği yapmaya zorladı ve 8.000 kişilik Sparta ordusuna neredeyse bir yıl yetecek herşeyi aldı [3.1.26-27].
Xenophon'un anlatımları Batı Anadolu'daki satraplık sistemi ve Ahameniş İmparatorluğu'nun tamamı hakkında zengin bir bilgi ortaya koyar. Ancak, Xenophon'un anlatımlarından ortaya bir soru çıkar: Mania gerçekten bir satrap mıydı? Xenophon bu konuda dilini sınırlandırır, satrap gibi davrandığını belirtmek için satrap kelimesinin nadir bir fiil biçimini kullanır. Modern yazarlar, Xenophon gibi, Mania'nın statüsü konusunda genellikle kesin bir tavır takınmamışlardır. Ancak tartışmasız olan ve Xenophon'un kelime seçimiyle tam olarak iletmek istediği şey, Mania'nın Aeolis'te bir satrap gibi davrandığıdır. Mısır'daki Arsama veya Lidya'daki Tissaphernes gibi bazı satraplar büyük nüfuslar üzerinde güç sahibi olmalarına rağmen, Zenis ve Mania'nın sadece Aeolis'teki birkaç polis [Şehir] üzerinde yetkisi vardı.
Xenophon burada Satrap [ΕΣΑΤΡΑΠΕΝΕ] fiil biçimini kullansa da, bu kanıttan fazla bir şey çıkarmak zordur. Kelimeyi ilk yazan kişi gibi görünen Xenophon, kelimeyi dört kez kullanır: iki kez Mania'ya atıfta bulunarak [Xenophon, Hell. 3.1.10 - 3.1.12] ve iki kez belirtilmemiş satraplara atıfta bulunarak [Xenophon Anabasis 1.7.6 ve 3.4.31]. Diodorus [17.17.6] bu fiili, hiç kimsenin satrap olduğundan şüphe etmediği birisi olan Frigya'daki Ariobarzanes'i belirtmek için kullanır. Bu nedenle buradaki kanıt belirsizdir ve materyalden çok kesin bir sonuç çıkarmak akıllıca değildir.
Mania bir satrap gibi davranmıştır, ancak daha küçük ölçekte. Mania statüsüne, eski hükümdar Zenis ile evlendiği için ulaşmıştır ve Pharnabazos'un evinde olduğu gibi, hükümdarın konumu nesiller boyunca tek bir ailede kalabiliyordu. Özellikle hediye verme ve her şeyden önce kocasının yaptığı gibi, Pharnabazos'un vergi payını göndermeye devam edeceğine dair söz vererek, Pharnabazos ile kişisel ilişkileri aracılığıyla konumunu teyit etmiştir. Mania'nın kişisel sosyal ağında eksik olan tek şey Büyük Kral ile doğrudan bir bağlantıdır ve bu onu kesin satraplık statüsünden uzak tutan tek nitelik olabilir.
Sonunda, başında Kral'ın bulunduğu bir görevliler hiyerarşisi, Mania'nın mali yönetimini yapılandırdı ve bu hiyerarşiyi yerinde tutan şey, vergilendirmenin yukarı doğru akan kısımlarıydı. Ertelenmiş vergi tahsilat yapısı, Pharnabazos ve hatta Kralların Kralı gibi üst düzey yetkililerin, asgari altyapı yatırımıyla yerel halktan vergi toplamasına olanak sağlamıştır. Pharnabazos'un Mania'nın yönettiği şehirlere doğrudan müdahalesi, büyük ihtimalle Mania ile yaptığı anlaşmadan daha fazla vergi toplamasına olanak tanıyacaktı; ancak doğrudan müdahale, ister idari temsilciler isterse silahlı kuvvetler olsun, daha yoğun bir altyapı yatırımı gerektirecekti. Xenophon'un Mania'nın yargı yetkisini büyük ölçüde yönettiği şehirler açısından anlatması önemli bir noktayı işaret eder. Bir yetkili Pers yönetiminde ne kadar üst düzeydeyse, o yetkilinin şehirleri doğrudan yönetme olasılığı o kadar düşüktür.
Pers İmparatorluğu'nda şehirler güç merkezleri değildi; şehirler çoğunlukla gelir veya insan gücü sağlıyordu, ancak imparatorluk mümkün olduğunca az çabayla şehirleri vergilendirmeye çalışıyordu. Daskileion [Dascylium] gibi bir satraplık merkezi olduğu düşünülen şehirler bile geleneksel anlamda şehirler gibi görünmez, bunun yerine yaygın kentselliği gösterir. Pharnabazos şehirlerin yönetimini astı Mania'ya bırakmıştı ve üstlerin şehirlerin yönetimini astlarına bırakması Batı Anadolu'da sıkça görünen bir durumdur.
