Antik Bizans Mühürleri

Ayasofya Ekdikoi'sinin Bizans Kurşun Mührü

Ekdikoi, Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafından kurulan ve Ayasofya'ya atanan bir mahkeme oluşturan Protekdikos'un [Ekdikeion'a başkanlık eden din adamı] başkanlığını yaptığı bir grup din adamıydı. Ekdikoi'nin en önemli sorumluluklarından biri suç işlemekle suçlananları savunmak ve kiliseye sığınma hakkı vermekti. Kimlere sığınma ayrıcalığı verilebileceğini belirleyen mevzuat, 10. yüzyılda bazen kısıtlayıcıydı ve en ciddi suçları işlediği düşünülen kişilere koruma sağlanmıyordu. Ancak yüzyılın sonuna gelindiğinde katillerin sığınma hakkı bile onaylanmıştır. Ayasofya'da kurulan mahkemeler, kişinin suçluluğuna veya masumiyetine karar vermeden önce sanığın itirafını dinlerdi. Ekdikoi'nin kararı ve belirlenen kefaretler, tövbe eden kişiye yazılı olarak semeioma olarak verildi ve bu aynı zamanda herhangi bir takipçiye karşı güvenliklerinin sağlanmasına da yardımcı olmuştur. Bu mühürlerin bu tür belgelere iliştirilmiş olabileceği ve büyük boyutlarının, tövbe edenlerin cezadan muafiyetinin kolayca tanınmasına olanak sağladığı ileri sürülmüştür.

Paylaşmış olduğumuz Bizans mührünün ön yüzünde Ayasofya'yı ellerinde tutan Meryem Ana ve I. Justinianus'un tasvirleri yer almaktadır. 11. yüzyılın sonlarında veya 12. yüzyılın başlarında patrik mahkemesini oluşturan ve ekdikoi veya ekklesiekdikoi olarak adlandırılan rahipler adına darb edilmiştir. Mührün ön yüzündeki lejant, arka yüzde devam eden bir yakarış olup, Meryem Ana'yı ekdikoi adına sorumluluklarını yerine getirmede yardıma çağırmaktadır; En Kutsal Meryem Ana, Ayasofya'nın en saygılı rahiplerine ve hakimlerine yardım et. Bunun ekdikoi için özel bir önemi vardı, çünkü Meryem Ana'nın bir simgesinin, tövbeyi teşvik etmesiyle ünlü mahkeme binasının fiziksel olarak yakınına yerleştirildiği biliniyordu.

Paylaşmış olduğumuz Bizans dönemine ait kurşun bu mührün ön yüzünde kanatları açılmış ve boynunun etrafında mücevherli bir bant gibi görünen dikkat çekici bir kartal görülmektedir. Kartallar, ikonoklastik öncesi döneme ait mühürlerde her yerde bulunur, ancak Orta Bizans döneminde son derece nadir hale gelirler. Sonraki aşamada, Roma kartalı ile pagan bağlarını kaybetmişlerdi ve Evangelist Yahya'nın [Yuhanna] veya İsa'nın Dirilişinin sembolü olarak hizmet ediyorlardı. Mevcut Bizans kurşun mühürü, imparatorluk sarayında asekrit [asekretis], yani kıdemli sekreter olarak görev yapan David'in adını taşımaktadır.

Nasıra [Nazareth] piskoposu Bernardus'a ait kurşun mühür. BERNARDVS NAZARENVS EPISCOPVS

Haçlı ve Orta Çağ tarihçisi Nasıra piskoposu William [William of Tyre] Bernardus'un MS 1120'deki Nablus Konseyi'nde bulunduğunu ve Kudüs Latin Krallığı'nın ilk yazılı yasalarını ürettiğinden bahseder [12, 13.28].

Lütuf dolu Meryem'e selam olsun, Rab seninledir [Luka 1:28]. Bernardus, bu ünlü olayın kendi piskoposluğu olan Nasıra'da [İsrail-Nazareth] gerçekleşmiş olması nedeniyle, Müjde'nin mühründe yer almasına karar vermiş ve mührün arka yüzünde oturan Meryem Ana Cebrail'e dönük, konuşma hareketiyle sol elini kaldırmış olarak gösterilmektedir. Aynı zamanda Müjde kendi zamanlarında başpiskopos olan Nasıra'nın daha sonraki Latin rahiplerinin mühürlerinde de görülmektedir.

Önemli bir Bizans komutanı ve önemli tarihi şahsiyet olan Johannes Komnenos'un kurşun mührü.

Johannes Komnenos, imparator I. Isaac Komnenos'un [1057-1059] küçük kardeşiydi. Kardeşinin emri altında ordunun başkomutanı olarak görev yapan tanınmış bir generaldi. Isaac Komnenos'un tahttan çekilmesinden sonra John kamusal yaşamdan çekildi ve 1067'de öldü. Oğlu I. Aleksios Komnenos 1081'de tahta çıktığında Bizans İmparatorluğu'nu bir yüzyıl, Trabzon İmparatorluğu'nu da iki buçuk yüzyıl boyunca yönetecek bir imparatorluk hanedanının atası olacağını elbette bilmiyordu. Johannes Komnenos torunu Aleksios'un kızı Anna Komnene [ΚΟΜΝΗΝΗ ΑΝΝΑ], babasının hükümdarlığı sırasında imparatorluğun tarihini kaydeden Aleksiad'la birlikte en ünlü Bizans tarihçilerinden biri ve bilinen ilk kadın tarihçi olmuştur.

Constantine Rhadenos'un Kurşun Mührü

Novgorod kroniğine göre II. Isaac'ın düşüşünden hemen sonra, 25 Ocak 1204'te imparatorluk tahtı Constantine Rhadenos adlı bir subaya teklif edildi. Constantine Rhadenos neredeyse kesinlikle hayatına mal olacağı için bu onuru geri çevirecek kadar akıllıydı. Constantine Rhadenos, Konstantinopolis'in 4. Haçlı Seferi kuvvetleri tarafından fethinden sonra Latin Krallığının hizmetine girdi. Rhadenoi ailesinin kökeni, hizmet ettikleri Themata'ya [ΘΕΜΑΤΑ] göre ya Makedonya'da ya da Trakya'daydı. Yunanca Rhadenos ince ve uzun ama zarif bir şekilde anlamına gelir.

Sardes [Sardeis] Büyükşehir Piskoposu John'a Ait Bizans Dönemi Kurşun Mühür

Tanrı'nın En Sevdiği John, Sardeis [Sardes] Büyükşehir Piskoposu

Piskoposların mühürlerinde düzenli olarak tevazularını vurgulayan lakaplar bulunmaktadır. Paylaşmış olduğumuz Bizans dönemine ait kurşun mühürde Sardeis'in [Sardes] piskoposu John, Tanrı'nın en sevilen hizmetkarı olduğuna olan inancını ifade etmek için Theophilestatos [ ΘЄOΦIΛЄCTATΩ - ΘΕΟΦΙΛΕΣΤΑΤΟΣ ] kelimesini kullanmaktadır.

Johannes Doukas'ın Kurşun Mührü - John En Şanslı Kaisar

Johannes Doukas, kendisini 1060 yılında Kaisar [Sezar] rütbesine yükselten imparator X. Konstantin'in [1059-1067] tek kardeşiydi. Çağdaş kaynaklar genellikle onun hakkında oldukça olumlu konuşur ve ona sadece ΚΑΙΣΑΡ - Kaisar adını verir. 1071'de yeğeni VII. Michael tahta çıktığı zaman Johannes Doukas, yeni imparatorun öğretmeni oldu ve Basileopator [ΒΑΣΙΛΕΟΠΑΤΩΡ - İmparatorun Babası] ünvanını almıştır. Birkaç yıl sonra imparatora karşı bir komploya karıştı ancak komplo ortaya çıktı ve Johannes Doukas tutuklandı. Cezadan kaçınmak için keşiş oldu ve 1075 yılında manastır kıyafetiyle Konstantinopolis'e girmiştir.

Paylaş olduğumuz mühür Kaisar [KAICAPI] ünvanından ve en şanslı anlamına gelen Eutychesstatos [ЄVTVXЄCTAT] sıfatından söz etmektedir [ John En Şanslı Kaisar ].

Mührün üzerindeki Sarkis [CAPKH] ismi Sergios isminin Ermenice şeklidir. Ermeni tarihinde ünlü bir Sarkis, Apostolik Kilisesi'nin katholikos'udur [992-1019]. Bu mührün sahibi olan Sarkis, Protospatharios [ΠΡΩΤΟΣΠΑΘΑΡΙΟΣ] saray rütbesine sahiptir. Sarkis, muhtemelen komutan veya onu koruyan elit muhafızların yüksek rütbeli bir subayı olarak vestiarion'a [Bizans İmparatorluğu'nda imparatorluk korumalarından ve mali görevlilerden oluşan bir birlik], imparatorluk gardırobuna ve hazineye bağlıydı.

Bizans Kurşun Mührü​

Basil, Keltzene'nin Metropoliti - BACIΛ ΚEΛΤΖΗΝΗC ΜΡΟΠΟΛΙΤ ​

Yunanca'da Keltzene olarak bilinen günümüz Erzincan şehrinin eski adı Acilisene, orijinal adı Erez'di ve Ermenice'de Yekeghiats veya Yerznka olarak anılıyordu. 387 yılında Bizans İmparatoru I. Theodosius ve Sasani İmparatoru III. Şapur, Büyük Ermenistan'ı Romalılar ve Sasaniler arasında bölen Acilisene Antlaşması'nı imzaladılar. Şehir, 301 yılında Ermenistan'ın Hristiyanlaştırılmasından elbette sorumlu olan Aziz Lusavoriç Krikor'un çabaları sayesinde Ermenistan kralı III. Tiridates döneminde Hristiyan olmuştur. Acilisene/Keltzene, en azından 5. yüzyılın ortalarında bir piskoposluk haline gelmişti. Bir süre şehir Justinianopolis olarak biliniyordu, ancak bu isim çok kısa süre kullanılmıştır. Şehir, 10. yüzyılda bir başpiskoposluğun merkeziydi ve 11. yüzyılda büyükşehir [Metropolitan] makamı haline gelmiştir. Antik kentin dini önemi, Bizans'ın 1071'de Malazgirt'teki ezici yenilgisiyle sona erdi, ancak daha sonra yüzyıllar boyunca öncelikle Ermeni olmak üzere gelişen bir kasaba olarak kalmıştır. Kentin Ermeni ve Hristiyan tarihi, 1915 yılında geriye kalan kiliselerinin yıkılmasıyla sona ermiştir. Metropoliti, Hristiyanlıkta bir bölgenin tüm kiliselerinden sorumlu piskopos veya başpiskoposu.

Hermokapeleia Piskoposu Nikephoros'un Kurşun Mührü​

Hermokapeleia [Manisa - Akhisar, Büknüş köyü], antik Lidya bölgesinde yalnızca üç piskoposun ismen bilindiği küçük bir piskoposluktu. Mührümüz büyük olasılıkla 879-880 yıllarında Konstantinopolis'te toplanan 8. Ekümenik Konsil'in 383 katılımcısından biri olarak adı geçen piskopos Nikephoros'a aittir. Roma dahil beş patrikhanenin temsilcilerinden oluşuyordu. Konsey, patrik Fotios'un tartışmalı konumunu doğruladı ve Doğu ve Batı Hıristiyanlığı arasında Teslis'in doğası hakkında ana tartışmalardan biri olan İznik İnancı'na eklenen Filioque [ve Oğul] ifadesini üstü kapalı olarak kınamıştır. Kutsal Ruh'un yalnızca Baba'dan mı, yoksa Oğul'dan mı geldiği temel soru etrafında dönüyordu. Hermokapeleia'nın bilinen diğer iki piskoposu ise 787 yılında 2. İznik Konseyi'ne katılan Theopistos ve 11. yüzyılın ortalarına tarihlenen bir mühür tipinin sahibi Daniel'dir.